در حالی که قرار است فردا، شاهد برگزاری راند دوم ماراتن انتخابات سرنوشت ساز ریاست جمهوری ترکیه باشیم، بیشتر نظرسنجی ها از پیروزی آسان «رجب طیب اردوغان» نامزد ائتلاف جمهور، بر «کمال قلیچدار اوغلو» رئیس ائتلاف ملت سخن می گویند. دور نخست رقابت حساس و تعیین کننده یکشنبه ۲۴ اردیبهشت برگزار شد که اردوغان ۴۹.۵ و اوغلو نیز ۴۴.۸۹ درصد آرای مردم را دشت کردند. سینان اوغان نامزد سوم هم حدود ۲ میلیون و ۸۲۹ هزار رای معادل ۵.۱۷ درصد آرای را از آن خود کرد.

سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه اما از متفاوت‌ترین رقابت ها در تاریخ سیاسی این کشور قلمداد می‌شود. مجموع ۳۶ گروه‌ و ائتلاف‌ها در دو جبهه مقابل یکدیگر صف آرایی کرده و همین مسئله وضعیت جذابی را رغم زده است. دوئل وقتی حساس تر به نظر می رسد که درک کنیم با توجه به جهت گیری هر کدام از دو نامزد اصلی، پیروزی آنها می تواند بر آینده سیاسی و حتی اجتماعی و اقتصادی همسایه غربی تاثیر چشم گیری داشته باشد. ائتلاف اردوغان با توجه به شرایط منطقه‌ای و جهانی از اولویت‌های جدید در سیاست خارجی با نگاه به شرق سخن می‌گویند و اوغلو نیز از بهبود روابط با غرب و پیگیری موضوع پیوستن به اتحادیه اروپا سخن می گوید. رئیس‌ جمهور کنونی به پشتوانه تجربه ۲۰ ساله در صحنه قدرت در سودای پیروزی دیگری است. اگر اردوغان، را طرف پیروز انتخابات تصور کنیم، انتظار می‌رود بخش عمده سیاست‌های آنکارا در حوزه قفقاز، غرب آسیا، ناتو، روسیه و آمریکا همچنان ادامه یابد، زیرا او گفته است با قدرت همین مسیر را ادامه خواهد داد. در سوی مقابل قلیچدار اوغلو با اطمینان بیشتری نسبت به هر زمان دیگری تغییر فصل را نوید می‌دهد. در گفت و گو با دکتر سیامک کاکایی، تحلیلگر مسائل ترکیه مسائل پیرامون انتخابات ترکیه را به بحث گذاشته ایم که در ادامه می خوانید.

*نظرسنجی ها نوید پیروزی اردوغان بر اوغلو در انتخابات را می دهند. نظر و تحلیل شما در این باره چیست؟

 انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه اخیر برابر است با یکصدمین سال تاسیس نظام جمهوریت در ترکیه و لذا از آن به عنوان انتخابات قرن نام‌ برده‌اند و نقطه مهمی در روند تحولاتی سیاسی این کشور محسوب میشود. با توجه به اینکه در دور نخست انتخابات هیچکدام از نامزدها نتوانستند به حد نصاب ۵۰ درصد برسند، رقابت به دور دوم کشانده شد. اما نسبت رای رجب طیب اردوغان به کمال قلیچدار اوغلو در دور نخست حدود ۵ درصد بالاتر بود و در این بین نسبت آرای سنان اوغان دیگر نامزد هم در به هم زدن ترکیب بازی سیاسی برای دو نامزد اصلی بسیار موثر بود. با این حال به طور کلی می‌توان گفت که انتخابات ترکیه دو قطبی بود و همین مساله باعث شد که آرای مردم در دو سبد قرار گیرد. با این توصیف دور دوم انتخابات ریاست جمهوری با ملاحظات جدی همراه خواهد بود. مگر اینکه یک روند تحولی توسط اوغلو در زمان باقی مانده به انتخابات روی دهد. در این مسیر او در روزهای گذشته موضوعات ملی گرایانه مانند اخراج مهاجران را با هدف جذب ارای این طیف را مطرح کرد.  البته این نکته را هم باید یادآور شد که معمولا در دور دوم هر انتخاباتی رای های مردم با ریزش همراه است و این مسئله هم می تواند سبد رای طرفین را تحت تاثیر قرار دهد.

*جناب دکتر! چرخش سنان اوغان به نفع اردوغان چه اندازه در نتیجه انتخابات تاثیرگذار خواهد بود؟

مطمئنا بی تاثیر نیست اما پیش از هر چیز نباید فراموش کرد حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان به عنوان حزب حاکم است. دولت کنونی ترکیه به دنبال ایجاد یک بستر امنیتی برای پیروزی اردوغان در انتخابات است. اما اگر رهبر ائتلاف ملت بتواند بخشی از جامعه معترض ترکیه به سیاست های اردوغان را با خود همراه کند فضای انتخابات دچار تغییر و تحولات خواهد شد و سبد رای مردم به سمت اوغلو خواهد رفت.

*در انتخابات اخیر هردو جناح بارها موضوع اخراج مهاجران را مطرح کرده اند. چرا این بحث اینقدر در انتخابات داغ شده است؟

یکی از مواردی که بعنوان شعار محوری در دور اول مطرح بود  نگاه به مسائل داخلی ترکیه و حل این چالش ها از جمله مهاجرین سوری  بود. اوغلو در سخنرانی های خود اعلام کرده که اگر پیروز شود سیاست خود را در مورد سوریه تغییر خواهد داد و ظرف دو سال پناهجویان سوری را به کشورشان باز خواهد گرداند. البته بخشی از این سخنان ممکن است ناشی از تبلیغات انتخاباتی او باشد، هرچند که این کار شاید در دستور کار اردوغان هم باشد . البته در آینده شاهد تغییرات مهمی در سیاست خارجی ترکیه بخصوص در مسئله سوریه و مهاجرین خواهیم بود. بحث اخراج مهاجرین در قالب یک نگاه حزبی مطرح است اما تحولات درونی این کشور برای هر دو حزب بسیار مهم و حساس است، در ترکیه لایه های مختلف اجتماعی می تواند در انتخابات تاثیر گذار باشد.

*در دور نخست انتخابات ترکیه از تعیین کنندگی آرای نسل ضد (Generation Z) سخن گفته می شد. آیا این موضوع در مرحله دوم انتخابات هم وجود دارد؟

رأی این افراد  قطعا در انتخابات تأثیرگذار خواهد بود چرا که بیش از ۶ میلیون جوان برای نخستین بار رأی می‌دهند. این رای برابر با ۱۲ درصد آرا خواهد بود. این نسل جدید می‌خواهد شخصیتی متفاوت تری از اردوغان در نصب ریاست جمهوری این کشور  ببیند هرچند که  قلیچدار اوغلو عنصر جذابی برای جوانان به حساب نمی‌آید اما راه موفقیعت وی مشارکت بیشتر مردم بخصوص رای اولی ها در انتخابات است. هرچند که در ترکیه احزاب از نگاه مردم مهم هستند اما این نسل جوان می‌تواند  بعنوان کلید تصمیم گیری در مورد آینده ترکیه تاثیرگذار باشد.

خبرنگار: حسینی